De verkiezingsstrijd is in volle gang. Wij kunnen je helaas niet vertellen met welke stem je alle problemen in Nederland kunt oplossen en wat de beste optie voor de toekomst is. Wat we wel kunnen doen is je een beetje wegwijs maken in wat je het beste kunt stemmen voor een eerlijkere huurmarkt. Daarvoor nemen we een greep uit de verkiezingsprogramma's van enkele partijen om te kijken wat ze precies van plan zijn en hoe.

Om maar te beginnen bij de huidige regeringspartijen, stemmen op VVD , D66 of CDA lijkt in beginsel geen goede keus. De huidige woningcrisis is niet uit de lucht komen vallen, maar is het gevolg van beleidskeuzes. Het zou vreemd zijn om de oplossing voor een crisis in de handen te leggen van de partijen die deze keuzes, met meerdere regeringsdeelnames, zelf gemaakt hebben. Plannen maken om meer te bouwen zoals deze partijen voorstellen is, zo bleek ook de afgelopen jaren, niet voldoende als oplossing. 

Partijprogramma’s van de demissionaire kabinetspartijen geven ook weinig hoop op structurele verbetering. Zo blijft de VVD blijft vasthouden aan de verhuurdersheffing (een belasting die alleen aan woningbouwcorporaties, niet aan andere verhuurders wordt opgelegd). Door de sociale huursector te verkleinen dwingen zij bovendien nog meer huurders de particuliere en geliberaliseerde markt op, zonder de huidige problemen daar te erkennen, laat staan er verantwoordelijkheid voor te nemen.

D66 pleit voor een sterke rechtstaat, maar onder de door haar geleverde Minister van Binnenlandse Zaken zijn achterstanden bij de juridische instanties waar huurders terecht zouden moeten kunnen juist opgelopen tot recordhoogtes. Dat volgens het verkiezingsprogramma de huurcommissie op “excessen” moet toezien getuigt ook van weinig besef en aandacht voor de werkelijke problemen op dit moment. Huursituaties die vragen om toetsing aan de geldende wet- en regelgeving zijn op dit moment eerder regel dan uitzondering. Die ernst ontbreekt bij D66.

Bij CDA gaat het in het program iets beter. Hoewel ook daar simpelweg bouwen als magische oplossing voor de huidige problemen op de huurmarkt wordt gezien, is er meer aandacht voor de huidige problemen die om een acute oplossing vragen. Zo wil CDA huurders en overheid meer mogelijkheden geven om hun huurprijzen aan te vechten door uitbreiding van het puntensysteem en verruiming van wettelijke termijnen voor huurders. Het blijft echter wel summier en weinig concreet.

Ten slotte hebben alle regeringspartijen zich vorige week flink laten kennen door op de valreep voor de verkiezingen een wetsvoorstel voor uitbreiding van de mogelijkheid voor tijdelijke huurovereenkomsten aan te nemen. Hiermee doen ze verdere afbreuk te doen aan bescherming van huurders en hun rechtspositie ten opzichte van hun verhuurders. Dit besluit is een klap in het gezicht van alle huurders op de huurmarkt die behoefte hebben aan stabiliteit en die vinden dat zij simpelweg recht hebben op het woongenot waar zij voor betalen (lees hier de korte of lange versie van ons (negatief) advies aan de wetgever inzake dit wetsvoorstel).

Voor Volt is de woningcrisis niet Europees genoeg zo lijkt het. Zij besteden hier geen aandacht aan in hun programma. Dat is jammer voor jongeren, die op dit moment structureel op achterstand gezet worden door het huidige beleid. Zij worden niet geholpen met de door Volt voorgestelde nadruk op tijdelijke woningen en bevordering van doorstroom. 

BIJ1 ziet wonen als mensenrecht en wil verhuurders minder macht geven op de woningmarkt. BIJ1 wil ook m eer bescherming voor huurders. Het stelt daarvoor hervormingen voor, echter zonder dat de noodzaak daarvan wordt duidelijk gemaakt. Waar BIJ1 zich duidelijk onderscheidt, is door er een punt van te maken dat discriminatie van huurders door verhuurders, makelaars of andere partijen, heel streng moet worden bestraft.

De PVV ziet wonen als een grondrecht (let wel: geen mensenrecht) en legt de schuld van de problemen op de woningmarkt bij de asielzoeker. De problemen van huurders worden genoemd, maar oplossingen niet geboden. Er is geen aandacht voor maatregelen die huurders in hun kracht zetten of die malafide beleggers en verhuurders aanpakken.  

PvdA , GroenLink s en Partij voor de Dieren willen een terugkeer van het Ministerie voor Volkshuisvesting en erkennen daarmee wonen en het hebben van een thuis als primaire levensbehoefte. Zij willen beleggers ontmoedigen omdat woningnood geen verdienmodel is, maar een mensenrecht. Concreet worden beleggers zwaarder belast om starters te helpen en wordt huurbescherming en huurprijsbescherming uitgebreid, ook in de nu nog geliberaliseerde sector. PvdA en GroenLinks hebben ook veel oog voor de onwenselijke onzekerheid van tijdelijke huurovereenkomsten voor huurders. De partijen hebben de huidige problemen goed in kaart en pleiten voor structurele oplossingen. 

Een kleine kanttekening is dat PvdA en GroenLinks ook voor de invoering van een verhuurdersvergunning (naar Gronings voorbeeld) zijn. Dat doet afbreuk aan hun verhaal omdat deze vergunning een wassen neus is en na twee jaar nog geen enkel resultaat heeft opgeleverd voor huurders. Dat hier toch al jaren mee gedweept wordt, neigt naar heel goedkope symboolpolitiek. 

Partij voor de Dieren wil geen verhuurdersvergunning, maar wil wel een huurtoeslag voor kamers. Deze toeslag is echter volstrekt onnodig als de reeds bestaande wet- en regelgeving gewoon wordt gerespecteerd. Het is gericht op slachtofferhulp in plaats van misdaadbestrijding. Bovendien werkt dergelijke symptoombestrijding verdere misbruik door verhuurders in de hand ( waarom huurtoeslag voor kamers geen goed idee is ).

Conclusie

Voor een eerlijke huurmarkt kun je je stem het beste aan GroenLinks of de PvdA geven. Zij hebben er in hun verkiezingsprogramma werk van gemaakt om de problemen duidelijk te benoemen en om daar structurele oplossingen voor aan te dragen. Partij voor de Dieren en BIJ1 willen dezelfde kant op en zijn een goede tweede keus, maar hun plannen zijn minder goed uitgewerkt. Mocht de lijn van voorgaande regeringen worden doorgezet is het niet te verwachten dat er een structurele oplossing komt voor de huidige woningcrisis, al helemaal niet voor jongeren. Succes met kiezen!