Dat het er op de Groningse huurmarkt soms iets harder aan toe gaat dan in andere studentensteden in Nederland is de afgelopen jaren algemeen bekend geworden. Niet voor niets neemt de gemeenteraad van Groningen het voortouw met een nieuw vergunningstelsel voor verhuurders. Verschillende televisieprogramma’s hebben recentelijk weer een aantal Groningse verhuurders tot het middelpunt van hun uitzending gemaakt en voorbeelden laten zien van hoe de rechten van sommige huurders met de voeten worden getreden. Maar zijn huurders eigenlijk wel geholpen met deze aandacht of speelt dit malafide verhuurders juist in de kaart?

Sensatie in de media In televisieprogramma’s zoals Foute Boel (SBS6) en #BOOS van Tim Hofman (NPO3) proberen verslaggevers verhaal te halen bij verhuurders na ingezonden klachten van kijkers. De situaties waarmee de kijkers zijn geconfronteerd zijn niet mis. Het gaat veelal om het schenden van de basis huurrechten, gevolgd door intimidatie en verbaal geweld wanneer de verhuurder op de overtredingen wordt aangesproken. In een enkel geval gaat het zelfs nog een stapje verder. Vooral bij Foute Boel wordt van tevoren al vaak gehint naar wat er later in het programma staat te gebeuren, een confrontatie. Deze confrontatie, waarbij de nodige woorden of misschien wel klappen zullen vallen, wordt veelvuldig gebruikt als teaser om de kijker vast te houden. Ondertussen doet ook de gedupeerde zijn verhaal. In een enkel geval wil deze niet eens herkenbaar in beeld, zo erg zijn zijn/haar ervaringen geweest. Ook in #BOOS wordt gezinspeeld op een confrontatie die er al dan niet komt. Tussendoor zien we een deskundige die in enkele zinnen uitlegt waarom de acties van de verhuurder in kwestie niet door de wettelijke beugel kunnen. Dit fungeert echter vooral als extra spanningsopbouw voor de veelvuldig aangekondigde beelden waarin de verhuurder straks een hond op de cameraman afstuurt of een klap probeert uit te delen aan de interviewer. De waardevolle informatie van de deskundige die voor huurders in Nederland wel nuttig is, wordt door nog een teaser naar de achtergrond gedrukt en vergeten.

Beeldvorming vs. kennis Zonde, want met de juiste kennis zijn malafide praktijken, maar ook onbedoelde misstanden, voor huurders goed te bestrijden. Dat is waar het om zou moeten gaan. Als kijker word je echter met zoveel herhaald geweld en idioterie geconfronteerd dat je zou kunnen denken dat wat je ziet op televisie de normale gang van zaken is. De acties van verhuurders die het programma halen moeten absoluut niet gebagatelliseerd worden en vragen om een duidelijke en strenge handhaving van de rechten van de betrokkenen als huurders en als mensen. We moeten echter niet vergeten dat meer dan 80% van de gevallen waarin er tussen huurder en verhuurder een conflict ontstaat, via bemiddeling en zonder tussenkomst van rechter, laat staan politie, een overeenkomst tot stand komt waarmee het conflict wordt opgelost. Hoe dan ook, om je er als huurder van te verzekeren dat jouw situatie in lijn is met de wet en er voor te zorgen dat je niet opdraait voor te hoge kosten, is er een ding van groot belang: durven opkomen voor je rechten. Als je niet weet waar je moet beginnen of wat de regels zijn, kun je je daarover informeren. Als je de kennis niet hebt, kun je je laten bijstaan door mensen die dat wel hebben. Maar zonder de moed en de wil om je eigen situatie te verbeteren kom je nooit tot een eerlijke huursituatie. En dat is waar de schoen wringt. Dergelijke intimidatiepraktijken gedijen bij aandacht. Het principe wat voor terrorisme opgaat, namelijk hoe minder aandacht het krijgt, des te kleiner het angstinboezemende effect ervan op de mensen, is ook hier van toepassing. Het uitvergroten van individuele conflicten en het benadrukken van de nare gevolgen leidt ertoe dat huurders, al dan niet beïnvloed door SBS6 kijkende familieleden of vrienden - “Ik zou maar oppassen hoor, die verhuurder van jou is niet goed snik, straks doet ie je wat” - minder gauw geneigd zijn om met overtuiging voor hun eigen rechten op te komen. Maar al te vaak komen wij in contact met huurders die dat ene zelfde verhaal aanvoeren als antwoord op de vraag: waar zou je bang voor zijn? Iedereen kent dat verhaal. Iedereen wordt daar terughoudend van. Maar het is maar één verhaal. Verhalen van huurders die op een fatsoenlijke manier met hun verhuurder tot een oplossing zijn gekomen halen de krant meestal niet. Juist die verhalen zijn belangrijk om huurders te laten weten dat ze zich niet bij de situatie hoeven neer te leggen en dat er wél een oplossing mogelijk is.

De wet als oplossing In #BOOS eindigde het onlangs zonder confrontatie. De verhuurder was noch thuis, noch op kantoor aanwezig. Jammer voor de op sensatie beluste kijker, maar je kunt je afvragen wat het had opgeleverd als die confrontatie er wel was gekomen. Nu moest de kijker het doen met de belofte dat de verhuurder de gevolgen van zijn gedrag via de daarvoor bestemde gerechtelijke route wel zou ondervinden en dat is hoe het zou moeten zijn. De huurdokters geloven in de Nederlandse rechtsstaat, waarin iedereen zijn eigen situatie aan de kaak mag stellen en waarin iedereen met behulp van de juiste instanties kan krijgen waar hij of zij volgens de wet recht op heeft. Net als bij andere verworvenheden moet daar soms voor gestreden worden. Dat zijn we aan onszelf en aan de maatschappij verplicht. Sensatie speelt daarbij geen constructieve rol en wel het laatste wat we daarbij kunnen gebruiken, is angst.